Νέα ΚΑΠ (2014-2020), Τι γίνεται με τις επιδοτήσεις μετά το 2013

Μετά την έκδοση των κανονισμών που αφορούν την ΚΓΠ 2014-2020 κρίνουμε σκόπιμο να διευκρινίσουμε κάποια σημεία και κυρίως όσα διαφοροποιούνται σε σχέση με τις παλαιότερες προτάσεις της επιτροπής.

Επισημαίνουμε πάντως και σήμερα, πολλά θέματα είναι ανοικτά μιας και στα θέματα αυτά οι κανονισμοί αφήνουν στα κράτη μέλη να πάρουν τις τελικές αποφάσεις.

-Ερωτ.: Θα συνεχίσουν να υπάρχουν οι ενισχύσεις στον αγροτικό τομέα και μετά το 2013 και σε τι ύψος;
-          Η απάντηση είναι ναι.

-          Σημειώνουμε ότι για την χώρα μας προβλέπονται ετήσια ποσά μειωμένα περίπου κατά 10-12% σε σχέση με τα ποσά του 2013. Έτσι για την νέα περίοδο θα έχουμε περίπου 2 δις/χρόνο για τις άμεσες ενισχύσεις και περίπου 600 εκατ./χρόνο για τα μέτρα ανάπτυξης.

-          Όσον αφορά την  μετά το 2020 περίοδο δεν γνωρίζουμε  σε τι ύψος θα διαμορφωθούν οι ενισχύσεις μέσω ΚΓΠ. Το πιθανότερο είναι, ότι θα είναι μικρότερες. Έτσι καλόν είναι οι γεωργοί μας, να φροντίσουν να ασχοληθούν και με περισσότερες καλλιέργειες και εκτροφές, ώστε να έχουν βιώσιμες εκμεταλλεύσεις και με μικρότερες ενισχύσεις.

- Ερωτ.: Θα συνεχίσουν   να υπάρχουν ξεχωριστά οι δαπάνες του 1ου πυλώνα (άμεσες ενισχύσεις και δαπάνες αγοράς) και του 2ου πυλώνα για την αγροτική ανάπτυξη;

- Η απάντηση είναι ναι.

- Ερωτ.: Οι άμεσες ενισχύσεις (τσεκ) θα χορηγούνται ανεξαιρέτως σε όλους τους γεωργούς-παραγωγούς;

- Η απάντηση είναι όχι. Μπαίνει η έννοια του ενεργού γεωργού.

Έτσι δεν θα  ενισχύονται αερολιμένες, γήπεδα, σιδ. εταιρείες κ.λ.π. εκτός αν μπορούν να αποδείξουν ότι οι άμεσες ενισχύσεις τους είναι τουλάχιστον το  5% των συνολικών  εξωγεωργικών  εσόδων τους.

Τα κράτη  μπορούν επίσης να εξαιρέσουν, όσους,  οι γεωργικές δραστηριότητές τους, είναι ένα ασήμαντο μέρος των συνολικών οικονομικών δραστηριοτήτων τους, ή/και

η κύρια δραστηριότητα ή ο εταιρικός σκοπός τους δεν είναι η άσκηση γεωργικής δραστηριότητας και εφόσον οι άμεσες ενισχύσεις τους δεν υπερβαίνουν ένα όριο, που θα βάλει το κράτος μέλος και που θα είναι μέχρι τα  5.000€ -για το προηγούμενο έτος/

Εξαιρούνται επίσης όσοι δεν ασκούν μια  ελάχιστη δραστηριότητα που θα ορίσει το κράτος μέλος, ώστε οι εκτάσεις τους να διατηρούνται σε κατάσταση κατάλληλη  για βόσκηση ή καλλιέργεια.

Ακόμη εξαιρούνται και γεωργοί, με συνολικό ποσό άμεσων ετήσιων ενισχύσεων κάτω των 100€ ή με εκτάσεις κάτω των 10στρεμμάτων. Για την χώρα μας τα όρια αυτά μπορεί να διαμορφωθούν στα 400€ ή 4 στρέμματα.

-          Ερωτ.: Οι άμεσες ενισχύσεις θα δίνονται με τον τρόπο που δίνονται σήμερα;
-          Η απάντηση είναι όχι. Σήμερα οι παραγωγοί μας ως γνωστό,  παίρνουν τις άμεσες ενισχύσεις (τσεκ) με βάση τα δικαιώματα, που απέκτησαν σύμφωνα με μια ιστορική περίοδο αναφοράς. Ο κανονισμός  προβλέπει την δημιουργία καθεστώτος βασικής ενίσχυσης. Δηλαδή θα δίνεται ενίσχυση ανά στρέμμα,  που μπορεί να είναι ενιαία για όλη την χώρα ή ενιαία στα πλαίσια περιφερειών, όπως το κράτος μέλος θα ορίσει με βάση αντικειμενικά κριτήρια μέχρι 1/8/2014.

 

-          Ερωτ.: Η βασική ενίσχυση ανά στρέμμα θα προκύπτει αν διαιρέσουμε το εθνικό ανώτατο όριο της χώρας μας δια των επιλέξιμων εκτάσεων της χώρας ή της κάθε περιφέρειας;

-          Ναι αφού όμως πρώτα αφαιρεθούν ;

α) το 30% για τις ενισχύσεις που αφορούν γεωργικές πρακτικές επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον (υποχρεωτικά),

β) έως 5% αν το κράτος μέλος προβλέψει ενισχύσεις για περιοχές με φυσικούς περιορισμούς (προαιρετική),

γ) έως 2% για ενίσχυση για γεωργούς νεαρής ηλικίας (υποχρεωτικά)

δ)  έως 8%+2%=10% για συνδεδεμένές ενισχύσεις ( προαιρετική)

ε) έως το 30% Αναδιανεμητική ενίσχυση υπέρ μικρών εκμεταλλεύσεων (προαιρετική)

ε)  για το πρώτο έτος μέχρι το 3% επί της βασικής για δημιουργία εθνικού αποθέματος.

- Ερωτ.: Τι  θα πρέπει να κάνουν  οι γεωργοί  για να παίρνουν το σημαντικό ποσοστό του 30% που αφορά τις πρακτικές τις επωφελείς για το περιβάλλον;

1. α) όταν διαθέτουν  αρόσιμη γη μεταξύ 100 και 300 στρέμματα, να έχουν τουλάχιστον δύο διαφορετικές καλλιέργειες, όπου η κύρια καλλιέργεια δεν θα είναι  πάνω από το 75% της αρόσιμης γης τους.

1. β) όταν διαθέτουν πάνω από 300 στρ. να  υπάρχουν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές καλλιέργειες, όπου η κύρια δεν είναι πάνω από 75% και οι δύο κύριες πάνω από το 95%

Να  διατηρούν τις υφιστάμενες μόνιμες χορτολιβαδικές εκτάσεις- βοσκοτόπους.
Αν η αρόσιμη γη είναι πάνω από 150 στρέμματα να αφήνουν το 5% εκτάσεων τους, ακαλλιέργητες σαν περιοχές οικολογικής εστίασης.
/στην αρόσιμη γη δεν συμπεριλαμβάνονται οι μόνιμοι βοσκότοποι και οι μόνιμες καλλιέργειες-δένδρα,αμπέλια/

Σημειώνουμε ότι ο κανονισμός προβλέπει και ισοδύναμες πρακτικές κ.λ.π. ευνοϊκά μέτρα και εκτιμώ ότι  δεν πρόκειται κάποιος γεωργός στη χώρα μας να  δυσκολευτεί στη κάλυψη των υποχρεώσεων αυτού του άρθρου.

-          Ερωτ.:  Από πότε θα εφαρμοστεί το νέο καθεστώς της βασικής ενίσχυσης;
-          Από το 2015, δηλαδή πρακτικά  με την δήλωση (ΟΣΔΕ) που θα υποβάλουν οι γεωργοί  μας μέχρι 15/5/2015 οπότε θα δοθούν τα νέα δικαιώματα, με την εξής παρατήρηση:

Το κράτος μέλος μπορεί να εφαρμόσει άμεσα το νέο καθεστώς και το 2015 όλα τα δικαιώματα σε περιφερειακό επίπεδο να έχουν την ίδια αξία  ή σταδιακά και  με ίσα βήματα αρχίζοντας από το 2015 με βάση, ένα ποσοστό της  αξίας δικαιωμάτων που είχε ο καθένας το 2014.

Από την περίοδο πάντως αιτήσεων-δηλώσεων 2019 το σύνολο των δικαιωμάτων ενίσχυσης θα έχει ενιαία μοναδιαία αξία (στρεμματική) σε επίπεδο χώρας ή περιφέρειας.

Προσοχή όμως! Είναι στην δικαιοδοσία του κράτους μέλους,  η αξία των δικαιωμάτων το 2019 να μην είναι η ίδια σε όλους σε μια περιφέρεια, αλλά ούτε μικρότερη από το 60% της μέσης αξίας δικαιωμάτων  (2019) της καθορισμένης περιφέρειας, θα πρέπει βέβαια να καλυφθεί τουλάχιστον κατά το 1/3 η διαφορά των χαμηλών δικαιωμάτων σε σχέση με το 90% της  μέσης αξίας δικαιωμάτων  (2019) μειώνοντας τα υψηλά δικαιώματα , που και για αυτά  το κράτος μέλος  μπορεί να αποφασίσει  να μη μειωθούν πάνω από το 30% της αρχικής τους αξίας (του 2014)

 

- Ερωτ. Πως θα δοθούν οι άμεσες ενισχύσεις (τσεκ) το 2014;

Απαν.: Με βάση τα ιστορικά δικαιώματα όπως και το 2013.

 

-Ερωτ.:  Όσοι υποβάλουν αίτηση χορήγησης δικαιωμάτων ενίσχυσης στο πλαίσιο του καθεστώτος βασικής ενίσχυσης(νέο σύστημα) μέχρι 15/5/2015  θα δικαιωθούν για όσα στρέμματα δηλώσουν;

Ναι, φτάνει να πήραν ενίσχυση  το 2013 ή μπορεί να μην πήραν ενίσχυση το 2013 αλλά :

- να παρήγαν φρούτα, λαχανικά, πατάτες ή διακοσμητικά φυτά.

-ή και να  καλλιεργούσαν αμπελώνες;

-ή κατά το 2014, έλαβαν δικαιώματα ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα

-ή ουδέποτε είχαν ή μίσθωναν δικαιώματα & οι  οποίοι υποβάλλουν επαληθεύσιμα αποδεικτικά στοιχεία ότι το 2013 είχαν γεωργική εκμετάλλευση

ΠΡΟΣΟΧΗ όμως το κράτος μέλος έχει την δυνατότητα να κάνει τις πιο κάτω διαφοροποιήσεις:

-Να δώσει νέα δικαιώματα, τόσα όσα επιλέξιμα στρέμματα είχαν δηλωθεί το 2013

-Αν τα στρέμματα, που θα δηλωθούν το 2015 είναι πάνω από  το 35 % του 2009 τότε το κράτος μπορεί να δώσει το 135 ή 145% των στρ. του 2009 –η μείωση στη περίπτωση αυτή  θα γίνει ως προς τα στρ. που δηλώθηκαν το έτος 2011


 

-Ερωτ.: Γεωργός που έχει ενεργοποιήσει δικαιώματα το 2013, μπορεί να πωλήσει ή μισθώσει την εκμετάλλευση του ή μέρος αυτής σε άλλον γεωργό ο οποίος θα είναι δικαιούχος της βασικής ενίσχυσης;

Ναι, με συμβόλαιο που θα υπογραφεί πριν από τις 15/5/2015 με το οποίο θα μεταβιβαστεί και το δικαίωμα λήψης δικαιωμάτων ενίσχυσης σε έναν ή περισσότερους ενεργούς γεωργούς.


 

-Ερωτ.: Μπορεί τα όποια δικαιώματα αποκτήσει ένας γεωργός το 2015 να τα μεταβιβάσει;

- Ναι εντός της ίδιας περιοχής του ίδιου κράτους μέλους, όπου η αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης είναι ίδια.

-          Ερωτ.: Η μοναδιαία αξία των δικαιωμάτων θα είναι η ίδια σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

-          Όχι τουλάχιστο σ’αυτή την 7ετία. Σημειώνουμε ότι ο μέσος όρος των άμεσων ενισχύσεων ανά επιλέξιμο στρέμμα για τις 27 χώρες της ΕΕ, είναι 28 €, ενώ η  χώρα μας έχει περίπου μέσο όρο 38 €/στρ.  και βρίσκεται πίσω από τη Μάλτα, Βέλγιο Ολλανδία, Ιταλία.  Βρίσκεται όμως στις τελευταίες θέσεις όσο αφορά τις ενισχύσεις ανά δικαιούχο.

-          Ερωτ.: Θα υπάρχουν συνδεδεμένες ενισχύσεις όπως π.χ. είχαμε μέχρι σήμερα με το άρθρο 69 του κανονισμού 1782/03 ή το άρθρο 68 του καν. 73/09

-          Η χώρα μας  μπορεί  να χρησιμοποιήσει  έως το 8% συν 2% = 10% του εθνικού ανωτάτου ορίου της για χρηματοδότηση συνδεδεμένης στήριξης σε τομείς ή περιοχές, όπου υπάρχουν δυσκολίες και είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για οικονομικούς ή/και κοινωνικούς ή/και περιβαλλοντικούς λόγους. Το 2% αφορά ενίσχυση καλλιέργειας ψυχανθών (όσπρια, κτην.ψυχανθή).  Γίνεται αναφορά στη δυνατότητα ενίσχυσης πολλών  καλλιεργειών  και εκτροφών, δεν αναφέρονται όμως η καλλιέργεια του καπνού και οι εκτροφές χοιρινών. Επίσης η συνδεδεμένη στήριξη μπορεί να χορηγείται σε γεωργούς οι οποίοι κατέχουν στις 31/12/2014, ειδικά δικαιώματα και δεν έχουν επιλέξιμα στρέμματα για την ενεργοποίηση τους.

 

-          Ερωτ.: Θα υπάρχει συνδεδεμένη ενίσχυση στη καλλιέργεια του βαμβακιού και πόση;

-          Ναι. Προβλέπεται, όπως και στο ισχύον καθεστώς, ειδική καλλιεργητική ενίσχυση ανά στρέμμα. Για την χώρα μας προβλέπεται βασική έκταση 2.500.000 στρέμματα με μέση παραγωγή 320 κιλά/στρέμμα και ενίσχυση 234,18 €/τόνο ή με άλλα λόγια 74,176 € /στρέμμα, εφόσον δεν υπερβούμε την παραπάνω συνολική  έκταση, εάν την υπερβούμε θα υπάρξει αναλογική μείωση της ενίσχυσης /στρέμμα

-          Ερωτ.: Θα υπάρχει εθνικό απόθεμα και με το νέο καθεστώς;
-           Ναι. Το κράτος μέλος το πρώτο έτος εφαρμογής του καθεστώτος της βασικής ενίσχυσης (2015) μπορεί να προβεί σε γραμμική ποσοστιαία μείωση (έως 3%) του ανωτάτου ορίου της βασικής ενίσχυσης, για την δημιουργία του εθνικού αποθέματος. Η διαχείριση του εθνικού αποθέματος δεν θα διαφέρει βασικά από τη σημερινή διαχείριση. Θα δίνεται κατά προτεραιότητα σε γεωργούς νεαρής ηλικίας, που αρχίζουν την  δραστηριότητα τους, σε γεωργούς περιοχών που εφαρμόζουν προγράμματα αναδιάρθρωσης ή/και ανάπτυξης κ.λ.π.

 

-Ερωτ.: Τι είναι η ενίσχυση για γεωργούς νεαρής ηλικίας;

- Είναι μια πρόσθετη ενίσχυση που θα δίνεται σε πρόσωπα ηλικίας κάτω των 40 ετών, που δημιουργούν για πρώτη φορά γεωργική εκμετάλλευση ως επικεφαλής και οι οποίοι έχουν ήδη εγκατασταθεί κατά τη διάρκεια των 5 ετών, που προηγούνται της πρώτης υποβολής της αίτησης για το καθεστώς της βασικής ενίσχυσης. Η ενίσχυση θα δίνεται μέχρι 5 χρόνια  από τον χρόνο της υποβολής της αίτησης βασικής ενίσχυσης μέχρι το τέλος της 5ετίας που μετριέται από την αρχή της εγκατάστασης  τους στη γεωργία.

Η ενίσχυση αυτή θα ανέρχεται στο 25% της μέσης αξίας των δικαιωμάτων ενίσχυσης του γεωργού και για όχι περισσότερα από 250-900 στρέμματα. Ή ακόμη  κατ’ αποκοπή ποσό ανά γεωργό  που θα προκύπτει από ένα  μέσο αριθμό στρεμμάτων Χ 25% της εθνικής μέσης ενίσχυσης/ στρέμμα.

-Ερωτ.: Τι είναι αναδιανεμητική ενίσχυση;

- είναι μια πρόσθετη στρεμματική ενίσχυση που μπορεί το κράτος μέλος να δίνει στους μικρότερους γεωργούς και μέχρι ένα όριο που θα καθορίσει και δεν θα υπερβαίνει τα 300 στρέμματα. Τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν έως το 30% του ετήσιου ανωτάτου ορίου γι’αυτή την ενίσχυση.

- Ερωτ.: Τι είναι το καθεστώς μικροκαλλιεργητών;

- Είναι ένα  ειδικό καθεστώς για τους μικρούς γεωργούς. Το σκεπτικό είναι να απλουστευθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες. Οι γεωργοί που θα ενταχτούν σε αυτό το καθεστώς δεν θα παίρνουν άλλες ενισχύσεις, αλλά μόνο ένα ποσό κατ’ αποκοπή, που θα είναι από 500 ως 1.250 ευρώ, ενώ θα υπόκεινται σε λιγότερους έλεγχους. Όσοι επιθυμούν να ενταχθούν, θα πρέπει να κάνουν τη σχετική αίτηση ως τις 15 Οκτωβρίου 2015. Τα κράτη-μέλη βασικά θα ορίσουν ποιοι είναι οι «μικροί γεωργοί».

-          Ερωτ.: Θα συνεχίσουν να υπάρχουν τα ειδικά δικαιώματα που έχουν σήμερα αρκετοί κτηνοτρόφοι μας;

-          Όχι. Οι κτηνοτρόφοι μας θα στηριχθούν για ενίσχυση στον χρησιμοποιούμενο βοσκότοπο ή θα τύχουν συνδεδεμένης ενίσχυσης.

-          Ερωτ.: Η βασική ενίσχυση που θα στηρίζεται στον βοσκότοπο θα έχει την ίδια μοναδιαία αξία (€/στρέμμα)  με την ενίσχυση που θα στηρίζεται σε καλλιεργήσιμη γη;

-          Αυτό θα το αποφασίσει το κράτος μέλος.

-          Ερωτ. : Θα συνδεθεί η βασική ενίσχυση  που θα στηρίζεται στο βοσκότοπο με ένα όριο πυκνότητας βόσκησης;


- Δεν γνωρίζουμε. Σήμερα υπάρχουν μόνο τα όρια της πολλαπλής συμμόρφωσης που έχουν μεγάλο εύρος, δηλαδή 0,2-3 ΜΜΖ/εκτάριο  ή με άλλη ανάγνωση 50-3,33 στρ./ΜΜΖ.    (ΜΜΖ = Μεγάλη Μονάδα Ζώων)

Είναι ένα σημείο που θέλει προσοχή, δεδομένου ότι υπάρχει σχετικά μεγάλη απόκλιση  αντιστοιχίας  βοσκοτόπου προς ζωικό κεφάλαιο, από χωριό σε χωριό (Τοπική Κοινότητα) στα πλαίσια του οποίου γίνεται και η κατανομή του βοσκότοπου από τους Δήμους.  Γίνεται  κατανοητό, ότι πρέπει να ληφθεί μέριμνα, ώστε να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση, να αποφεύγεται η στρέβλωση της αγοράς και του ανταγωνισμού, και να μην υπάρξει  μια ανατίμηση των ενοικίων των  βοσκοτόπων,

- Ερωτ.: Οι αγελαδοτρόφοι γαλακτοπαραγωγής που παίρνουν την ενίσχυση, με βάση την  ποσόστωση αγελαδινού γάλακτος, σαν ενίσχυση ειδικών δικαιωμάτων, μιας και το 2007   στερούταν εκτάσεων (καλλιεργήσιμης  γης ή βοσκότοπων), όπως και αγελαδοτρόφοι που το 2007 δήλωσαν μικρό αριθμό εκτάσεων, οπότε  η παραπάνω ενίσχυση δημιούργησε λίγα εκτατικά δικαιώματα μεγάλης μοναδιαίας αξίας, θα έχουν κάποια ιδιαίτερη μεταχείριση;

- Δεν φαίνεται να υπάρχει ειδική πρόβλεψη. Ο τομέας πάντως του γάλακτος μπορεί να τύχει της στήριξης της συνδεδεμένης ενίσχυσης