Της Μαρίας Τερζούδη
Σύμφωνα με τη γραμματέα του πολιτιστικού συλλόγου Χρυσοχώραφων ΣερρώνΡένα Λαφαζανίδου, "τα βουβάλια τα έφεραν στην περιοχή οι πρόγονοί μας, μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Από τότε ως σήμερα ασχολούμαστε με τη φροντίδα τους με πολλή αγάπη, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Το βουβάλι δεν μπορεί να επιβιώσει, παρά μόνο ως ζώο ελευθέρας βοσκής. Η φροντίδα του θεωρείται επίπονη και δύσκολη, παρ' όλα αυτά στην περιοχή μας υπάρχουν νέοι άνθρωποι που αγαπούν πολύ τη δουλειά αυτή. Τα τελευταία χρόνια μπορούμε να πούμε ότι έχει αρχίσει να αποδεικνύεται κερδοφόρα. Η πορεία της είναι ανοδική και οι προοπτικές της αξιόλογες".
Το ενδιαφέρον του κόσμου για το κρέας, το γάλα των βουβαλιών και τα προϊόντα τους είναι μεγάλο.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στα Χρυσοχώραφα Σερρών υπάρχει ζαχαροπλαστείο όπου παρασκευάζονται γλυκά αποκλειστικά με βουβαλίσιο γάλα, το οποίο δουλεύει κυρίως με παραγγελίες από όλη την Ελλάδα.
"Τόσο το κρέας όσο και το γάλα του βουβαλιού έχουν υψηλή διατροφική αξία και η ζήτησή τους είναι μεγάλη. Εκτός από τα γαλακτοκομικά όπως το γιαούρτι, το βούτυρο, τη μοτσαρέλα, το παγωτό και πολλά άλλα γλυκά όπως το καζάν ντιπί, το κρέας του βουβαλιού μαγειρεύεται με πολλούς τρόπους. Ιδιαίτερα δημοφιλή είναι τα λουκάνικα αλλά και ο καβουρμάς, ο οποίος πρόσφατα βραβεύτηκε ως το καλύτερο ελληνικό delicatessen", σημειώνει η κ. Λαφαζανίδου.
Υψηλό κόστος
"Εδώ και περίπου δέκα χρόνια, μετά από μελέτες και έρευνα, προκειμένου ο βούβαλος να χαρακτηριστεί ελληνικός, οι βουβαλοτρόφοι υποστηρίζονται οικονομικά με επιδοτήσεις και προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό, ωστόσο, δεν αρκεί. Το μεγαλύτερο πρόβλημά μας είναι ότι το κόστος αυξάνεται συνεχώς και κάνει τη δουλειά μας ασύμφορη. Οι εκτάσεις των βοσκοτόπων έχουν μειωθεί, είτε λόγω καταπατήσεων είτε λόγω αύξησης των καλλιεργειών, είτε λόγω ανόδου της στάθμης της λίμνης. Προσπαθούμε να κάνουμε ειδικές εγκαταστάσεις, δεδομένου ότι το βουβάλι είναι ζώο που ζει στην ύπαιθρο και κοντά στο νερό", αναφέρει ο βουβαλοτρόφος Ιωάννης Γιαντσίδης και προσθέτει: "Τα τελευταία περίπου τρία χρόνια η προσφορά του βουβαλίσιου κρέατος δεν αρκεί για καλύψει τη ζήτηση, γεγονός που μας κάνει αισιόδοξους για την παρουσία και την προοπτική των προϊόντων μας στην αγορά. Το γάλα, προς το παρόν, το δουλεύουμε κυρίως στα σπίτια μας, συνεπώς η παραγωγή είναι περιορισμένη. Πιστεύω ότι σύντομα θα πραγματοποιηθεί η κατασκευή εργαστηρίων και υποδομών, ώστε να μπορούμε να πούμε το ίδιο και για το γάλα και τα προϊόντα του".
Γιορτή βουβαλιού
Οι φορείς της περιοχής μάλιστα, σε μια προσπάθεια να γίνει γνωστή η προσπάθεια της εκτροφής βουβαλιών, διοργανώνουν (για δεύτερη χρονιά) στις 6 και 7 Ιουλίου τη γιορτή βουβαλιού στα Χρυσοχώραφα Σερρών. Σύμφωνα με την κ. Λαφαζανίδου, "βασική επιδίωξη του πολιτιστικού συλλόγου και όλων των συνδιοργανωτών φορέων, παράλληλα με την ενημέρωση και την προώθηση προϊόντων, είναι η ευρύτερη προβολή της περιοχής της Κερκίνης και η προσέλκυση επισκεπτών στον όμορφο και φιλόξενο τόπο μας".
Να σημειωθεί ότι το βουβάλι είναι φυλή απειλούμενη και προστατευόμενη σύμφωνα με τη συνθήκη Ραμσάρ. Συναντάται στην περιοχή της λίμνης Κερκίνης του νομού Σερρών εδώ και πολλές δεκαετίες. Σήμερα, σε ολόκληρη την Ελλάδα υπολογίζεται ότι ζουν περίπου 2.000 ζώα. Περισσότερα από τα μισά εντοπίζονται στη Βόρεια Ελλάδα και περίπου 300 στην περιοχή της Κερκίνης.
30.03.2007
"Ο ΧΡΟΝΟΣ" ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΕ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΦΑΡΜΑ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΣΕ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ
Πυροσβέστης εκτρέφει 70 βουβάλια σε συνθήκες απόλυτα φυσικής ζωής
Στον χάρτη της Ελλάδας όπου υπάρχουν εκτροφές με μεγαλύτερες αυτές στην λίμνη Κερκίνη, ο Κώστας Λιάπης είναι ο μοναδικός κτηνοτρόφος στην βόρεια Ελλάδα που διαθέτει βουβάλια. Αυτά τα μεγαλόσωμα μαύρα ζώα, άγνωστα στο ευρύ κοινό, που ξεχωρίζουν για τη νοημοσύνη και την θρεπτική αξία του κρέατος.
Ο ίδιος στο κύριο επάγγελμά του είναι πυροσβέστης και μάλιστα υπηρετεί αρκετά μακριά από την Κομοτηνή, διατηρεί όμως και αναπτύσσει την φάρμα με τα βουβάλια που ήταν τα αγαπημένα ζώα του πατέρα του, τα κληρονόμησε, δέθηκε μαζί τους και δεν τα αφήνει. Όπως μας εκμυστηρεύεται για να κάνει τις σημερινές εγκαταστάσεις και τα ζώα να έχουν την δική τους απόλυτα φυσική διατροφή και τον χώρο δίπλα στην λιμνοθάλασσα Βιστωνίδα μέχρι το 2010 δεν πρόκειται να έχει ούτε ένα ευρώ κέρδος, αφού κάνει απόσβεση των εξόδων του. «Μετά βλέπουμε» θα πει, ενώ ο ίδιος που έχει ασχοληθεί με την βιολογική κτηνοτροφία και την αξία της σωστής διατροφής είναι ένας χείμαρρος στοιχείων. Είχαμε την χαρά να τον γνωρίσουμε στον χώρο του στην Διαλαμπή και να δούμε τα βουβάλια που έβοσκαν στο παχύ χορτάρι, μεγαλόσωμα ζώα, φιλικά στον άνθρωπο και ακίνδυνα, για τα οποία ισχύουν πολλοί μύθοι και παρεξηγήσεις. Η προσωπική του ιστορία ενδιαφέρει πραγματικά.
Πώς προέκυψε αυτή η ενασχόληση με τα βουβάλια. Έχετε μία ολόκληρη μονάδα. Πόσα είναι συνολικά;
-Συνολικά αυτή την στιγμή υπάρχουν γύρω στα 70 κομμάτια αρσενικά, θηλυκά, ο ελληνικός βούβαλος και αυτά τα διατηρούμε από το 1983. Το 1986 είχαμε γύρω στα 250-300 κομμάτια. Αυτά τα διατηρούσα εγώ με τον πατέρα μου ο οποίος πέθανε το 2002 και συνεχίζω να κρατάω την μονάδα όπως την διατηρούσε και ο πατέρας μου. Βέβαια το 1990 περίπου, τα 250 κομμάτια περίπου βουβάλια που είχαμε τα μειώσαμε γιατί τότε είχε πολύ μικρή αξία το κρέας και επιδοτήσεις δεν υπήρχαν στο συγκεκριμένο είδος.
Ευτυχώς, κατορθώσαμε το 1996-97 να περάσουμε το βουβάλι στα οικόσιτα ζώα και στα βοοειδή. Το βουβάλι δεν το χαρακτηρίζαμε έτσι όπως είναι οι αγελάδες, τα μοσχάρια και τα υπόλοιπα ζώα. Το πετύχαμε μέσω Θεσσαλονίκης όταν ο ευρωβουλευτής, ο κ. Παπαγιαννάκης, ενδιαφέρθηκε σοβαρά και μέσω των Βρυξελλών, έβγαλε την διαταγή αυτή, μας την έστειλε και πιέσαμε το υπουργείο το οποίο αδιαφορούσε στην κυριολεξία, είχαν την διαταγή αυτή καταχωνιασμένη μέσα στα συρτάρια και δεν μας την έδιναν. Κατορθώσαμε και χαρακτηρίστηκαν οικόσιτα ζώα όπως τα βοοειδή και μπήκαμε στο πλαίσιο των επιδοτήσεων όπως οι θηλάζουσες αγελάδες.
Από τότε ο σκοπός μας μαζί με τον πατέρα μου το 1998 που ενταχθήκαμε για πρώτη φορά σαν σπάνια είδη και στις φυλές προς εξαφάνιση, κάναμε το πρώτο πρόγραμμα με λίγα κομμάτια γύρω στα 12-13. Τα χρήματα που παίρναμε από το πρώτο πρόγραμμα σαν είδος προς εξαφάνιση, ήταν πολύ ελάχιστα. Τα προγράμματα αυτά είναι 5ετίας. Το 2004 αύξησαν τον αριθμό των επιδοτήσεων για κάθε ζώο, βέβαια τα χρήματα δεν είναι πολλά, βοηθούν όμως στην συντήρηση των ζώων. Και από το 2002 μέχρι σήμερα αναπαράγονται αυτά και από 12-13 κομμάτια που είχα αυξήθηκαν τώρα έχω γύρω στα 55 θηλυκά και τα υπόλοιπα είναι αρσενικά, τα οποία πάνε στην αγορά για κρέας. Τα θηλυκά τα κρατάω και προσπαθώ να τα αυξήσω και να μεγαλώσω όσο περισσότερο μπορώ τον αριθμό τους.
Συνδικαλιστικά πώς κινείστε που ανήκετε;
Έχουμε ένα συνεταιρισμό βουβαλοτρόφων βορείου Ελλάδος ο οποίος εδρεύει στις Σέρρες, στην λίμνη Κερκίνη, όπου από τα περσινά στοιχεία που μας έδωσαν ο αριθμός των βουβαλιών σε όλη την Ελλάδα ήταν γύρω στα 1800 κομμάτια. Στην βόρεια Ελλάδα, εκτός από τις Σέρρες, είμαι εγώ στην Βιστωνίδα και κανένας άλλος. Από τα 1800 κομμάτια τα 1500 περίπου είναι στις Σέρρες στην λίμνη Κερκίνη. Αυτοί έχουν τον μεγάλο αριθμό ζώων, έχουν προωθήσει το κρέας μέσω δύο κρεοπωλών οι οποίοι κατόρθωσαν και έδωσαν στον κόσμο να καταλάβει ότι αυτό το είδος αξίζει και για τα ιχνοστοιχεία που υπάρχουν μέσα στο κρέας.
Μέχρι το 1965-1970 περίπου, υπήρχαν στην Ελλάδα γύρω στα 70.000 βουβάλια, οι παλιοί θα τα θυμούνται. Βέβαια τότε με την μετανάστευση λιγόστεψε ο αριθμός, τα σφάξαμε, έμειναν πολύ λίγα και κατορθώσαμε από το 1997 και μετά, υπήρχαν γύρω στα 500-600 κομμάτια, και από το 1997 και μετά τα κρατήσαμε και τώρα έχουν μία αυξητική τάση.
Δεν επιδοτούνται τα βουβάλια τα οποία εισάγονται από έξω. Χαρακτηρίζεται ως γηγενής ελληνικός βούβαλος, είναι οι αυτόχθονες φυλές, τα είδη προς εξαφάνιση. Όπως για παράδειγμα, είναι τώρα κάποιες φυλές αγελάδων όπως η βραχυκέρατη αγελάδα, το σαρακατσάνικο πρόβατο και το θρακιώτικο πρόβατο. Αυτά τα τρία είδη υπάρχουν στην Θράκη, στη Ροδόπη.
Λέγεται ότι το βουβαλίσιο κρέας είναι άπαχο και καλύτερο από το μοσχαρίσιο.
-Αυτό το είδος είναι από μόνο του βιολογικό κρέας απλά του λείπει η πιστοποίηση. Γιατί; Ποτέ του δεν έχει δεχθεί φάρμακο πάνω. Δεν έχουμε χρησιμοποιήσει ποτέ κτηνίατρο για να κάνει επέμβαση σε βουβάλι, γιατί δεν του χρειάζεται. Έχει αντισώματα, επειδή ζει ελεύθερο μέσα στην φύση, παίρνει τα αντισώματα από εκεί και δεν έχει κανένα πρόβλημα.
Προσωπικά εγώ, αυτά τα χρόνια που τα έχουμε, ποτέ δεν έχουμε βάλει έστω κι ένα γραμμάριο αντιβιοτικό πάνω σε ένα βουβάλι. Ο βοσκότοπος που είναι στον υγροβιότοπο αυτό είναι καθαρός χιλιάδες χρόνια. Δεν έχει καλλιεργηθεί, δεν έχει δεχθεί ποτέ φυτοφάρμακο, άρα αυτό το χόρτο που τρώνε στην βοσκή είναι αυθεντικό. Οι τροφές που τα δίνω εγώ, γιατί τον χειμώνα πρέπει να τα βοηθήσεις, είναι κάποιο καλαμπόκι το οποίο είναι από δική μας παραγωγή. Άρα το κρέας τους από μόνο του είναι καθαρό.
Τώρα όσον αφορά το κρέας, από τις αναλύσεις που έκανε το πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, κάνοντας σύγκριση και με τα άλλα είδη κρεάτων, όπως τα αιγοπρόβατα, το κοτόπουλο, την στρουθοκάμηλο, το χοιρινό, όλα αυτά τα είδη τα στοιχεία είναι εκπληκτικά. Μία χαρακτηριστική διαφορά με το μοσχάρι είναι ότι το μοσχάρι στον ιστό του μέσα έχει το λίπος που δεν φαίνεται στο κρέας, σε ποσοστό από 22-28% λίπος. Δηλαδή στο ένα κιλό μοσχαρίσιο κρέας τα 250 γραμμάρια περίπου είναι λίπος που δεν φαίνεται. Το βουβάλι έχει γύρω στα 2-2,5% λίπος. Γιατί αυτό το ζώο δεν έχει δεχθεί ποτέ καμία γενετική τροποποίηση, καμία διασταύρωση και το DNA του είναι όσο και να φάει, όσο καρπό και να του δώσεις, δεν θα βάλει μέσα στον ιστό λίπος. Επίσης ο σίδηρος που έχει το βουβαλίσιο κρέας είναι γύρω στα 2,-3%. Στο μοσχάρι είναι 0,3%. Δηλαδή είναι δεκαπλάσιος σχεδόν ο σίδηρος μέσα στο βουβαλίσιο κρέας.
Γιατί δεν διαδίδεται τόσο πολύ αυτό το είδος στην ελληνική κτηνοτροφία;
-Καταρχήν αυτό το είδος θέλει τον δικό του βιότοπο. Δεν μπορεί να βοσκήσει ούτε στο βουνό, ούτε μέσα στα χωράφια. Θέλει νερό. Ένα παράδειγμα να σας πω. Είχε -2, μέχρι -5 βαθμούς και βουβάλια πήγαιναν μέσα στο ποτάμι και έκαναν μπάνιο. Ο φετινός χειμώνας γι' αυτά ήταν καλοκαίρι. Δεν ένοιωσαν χειμώνα.
Όλο τον χειμώνα ήταν μέσα στο ποτάμι. Επειδή είχαμε ανομβρία φέτος και σταμάτησε το ποτάμι να κατεβάζει νερό, τα ζώα πήγαν στην λίμνη μόνα τους. Πιστεύω ότι ο κόσμος έχει κακή αντίληψη γι' αυτό το είδος. Ακούει βουβάλι και νομίζει ότι είναι βρώμικο ζώο, επειδή ζει μέσα στην λάσπη. Δεν πάει μέσα στην λάσπη επειδή είναι βρώμικο.
Πάει και τυλίγεται με αυτή για να αποφεύγει τα έντομα και βέβαια μετά βγαίνει από την λάσπη με αυτή την κρούστα επάνω, κάθεται και το απόγευμα πάει μόνο του μέσα στην λίμνη κάνει το μπάνιο του και έρχεται καθαρότατο πίσω. Όσον αφορά το κρέας, ο κόσμος δεν ήταν πληροφορημένος και φοβόταν αυτό το είδος. Εγώ τώρα μόνος μέσα στο νομό Ροδόπης δεν μπορώ, κάνω από μόνος μου προσπάθειες, αν και πληροφορώ όσο μπορώ τον κόσμο για να καταλάβει την διαφορά.
Αυτή όμως είναι δουλειά της Ένωσης, των κτηνιάτρων, της διεύθυνσης Γεωργίας
-Ποιες υπηρεσίες; Η μόνη βοήθεια που δέχθηκα από την δημοτική αρχή και αυτή μέσω νομαρχίας στα 35 χρόνια που υπάρχει η επιχείρηση, ήταν να μου στείλουν ένα γκρέϊντερ για να τακτοποιήσουν λίγο τον δρόμο γιατί δεν μπορούσα να πλησιάσω. Αυτές τις εγκαταστάσεις που έχω μέσα τις έκανα με δικά μου λεφτά, γιατί είναι μέσα στην συνθήκη Ραμσάρ, είναι δικό μας το μέρος, το έχουμε από το 1987.
Το πληρώσαμε, το πήραμε για να κάνουμε κτηνοτροφική εγκατάσταση. Δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε εγκατάσταση και όλα αυτά που έχουμε φτιάξει είναι με δικά μας κονδύλια κι έγιναν για να καλυτερεύσουμε την όλη εκτροφή. Από το 2002 που πέθανε ο πατέρας μου και ανέλαβα εγώ, στα 5 αυτά χρόνια τα χρήματα που έχω επενδύσει σε αυτή την μονάδα τόσα κεφάλαια που πρέπει να δουλέψω άλλα 3 χρόνια, να παίρνω τις επιδοτήσεις για να μπορέσω να κάνω απόσβεση και από εκεί και μετά να πάρω κέρδος ...; Οι υπηρεσίες, όπως συνήθως όλες οι κρατικές υπηρεσίες είναι λίγο αδιάφορες ως προς την προώθηση μιας παραγωγικής μονάδας. Βέβαια υπάρχουν και κάποιες ελάχιστες υπηρεσίες οι οποίες με βοήθησαν, αλλά υπάρχουν και κάποιοι άλλοι αδιάφοροι που θα μπορούσαν να βοηθήσουν και αδιαφορούν.
Όσον αφορά τα άλλα προϊόντα, γάλα;
-Το γάλα δεν μπορώ να το βγάλω γιατί είναι λίγο δύσκολο. Είναι πολύ λιγοστό το γάλα, φθάνει ίσα - ίσα για να φάνε τα μικρά και θέλει εγκαταστάσεις και πολύ δουλειά. Πάντως λέγεται ότι είναι σχεδόν το ίδιο θρεπτικό με το μητρικό γάλα.
Ο κ. Λιάπης σκέφτεται πολλά πράγματα. Θα μπορούσε η φάρμα να διαφημιστεί, να είναι επισκέψιμη σε περιβαλλοντικές ομάδες σχολείων όλης της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης αφού είναι η μοναδική. Στην Κερκίνη ήδη γίνονται αυτά τα πράγματα, μάλιστα εκεί υπάρχουν δύο κρεοπωλεία που προωθούν το βουβαλίσιο κρέας. Βέβαια υπάρχουν άλλες προοπτικές, γιατί πάει ξένος κόσμος από άλλες πόλεις, είναι η Κερκίνη, είναι ο βιότοπος, κάνουν ξεναγήσεις, έχουν ξενοδοχεία τουριστικές υποδομές.
Ο κ. Λιάπης θέλει να διαμορφώσει τον περιβάλλοντα χώρο της φάρμας, υπάρχει ήδη ένα εκπληκτικό λιβάδι όπου βόσκουν τα βουβάλια, θέλει να τον φράξει αυτό το χώρο ώστε να μπορούν να τα δουν όσοι ενδιαφέρονται και να είναι επισκέψιμος.
«Να έρθουν τα παιδιά να δούνε τι είναι αυτό το ζώο, ότι δεν είναι άγριο, αλλά φιλικό με τον άνθρωπο. Ο τσομπάνης που έχω όταν έχει πολύ νερό το ποτάμι, καβαλάει ένα βουβάλι και περνάει απέναντι. Είναι πανέξυπνα ζώα, δεν έχουν καμία σχέση με τα αγελάδια, έχουν μάθει την φωνή του τσομπάνη και την έχουν καταγεγραμμένη στην μνήμη τους. Δεν χρειάζεται να τα κυνηγήσει, μόλις τα φωνάζει ακούνε και πειθαρχούν σε αυτό που θέλει. Όσον αφορά το κρέας τώρα που υπάρχει, βέβαια έχει γίνει προώθηση αλλά δεν υπάρχει παραγωγή. Στις Σέρρες με αυτό τον αριθμό βουβαλιών που έχουν και δεν τους φτάνει η παραγωγή. Ήδη πριν 10 μέρες έστειλα δύο ζώα εγώ στις Σέρρες γιατί δεν τους έφθανε το κρέας εκεί. Στην Κομοτηνή συνεργάζομαι με το κρεοπωλείο του Περικλή Δογραματζή» θα μας πει. Τα ζώα πράγματι αντιλαμβανόμενα την παρουσία μας ενώ είναι διάσπαρτα στο λιβάδι, γυρίζουν προς το μέρος μας και μας κοιτούν. Είναι η νοημοσύνη που λέγαμε. Είναι άκακα, δέχονται να τα πλησιάσεις και να τα χαϊδέψεις.
Γνωρίζοντας τα 70
νεροβούβαλα της Βιστωνίδας
Ο κτηνοτροφικός συνεταιρισμός βουβαλοτρόφων βόρειας Ελλάδας έχει σαν σκοπό εδώ και τρία χρόνια την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της γενετικής βελτίωσης και προώθησης του ελληνικού βούβαλου στην βόρεια Ελλάδα.
Ο συνεταιρισμός έχει ως έδρα την Βυρώνεια του Δήμου Πετριτσίου και στα πλαίσια του μέτρου 5.1 του ΕΠ αγροτική ανάπτυξη ανασυγκρότηση της υπαίθρου υλοποιεί την δράση συγκέντρωση στοιχείων γενεαλογίας για την ίδρυση και τήρηση γενεαλογικών βιβλίων μητρώων βουβάλων. Η ανάδειξη της μοναδικής εκτροφής που υπάρχει σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και η προσπάθεια ενός ανθρώπου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της είναι υπέρτατη υποχρέωσή μας και φυσικά μας αντάμειψε με μία ακόμη εμπειρία, να δούμε την ζωή δίπλα σε μία εκτροφή 70 βουβαλιών που κινούνται δίπλα στην Βιστωνίδα.
Μελαχροινή Μαρτίδουhttp://animalproduction.wordpress.com
