Η εκτροφή της πάπιας

Διατροφή ανάπτυξη και αναπαραγωγή παπιών

Οι πάπιες ή νήσσες εκτρέφονται για παραγωγή κυρίως κρέατος και δευτερευόντως αυγών, καθώς και φουά-γκρα από ορισμένους τύπους παπιών (προϊόντων διασταύρωσης αρσενικών Μούσκοβι με θηλυκά Πεκίνου, Ρουέν κ.ά.). Ένα σπουδαίο παραπροϊόν της εκτροφής της πάπιας είναι τα φτερά. Η εκτροφή πάπιας για παραγωγή κρέατος αναπτύσσεται σταθερά, ενώ για παραγωγή αυγών μειώνεται συνεχώς, εξαιτίας της χαρακτηριστικής δυνατής οσμής των αυγών της, που δεν προσελκύει τον καταναλωτή.

Η νησσοτροφία για την παραγωγή κρέατος ασκείται ολοένα και πιο πολύ με εντατική μορφή, παρόμοια με εκείνη της ορνιθοτροφίας.

Οι πάπιες κρεατοπαραγωγής αναπτύσσονται πολύ γρήγορα και φτάνουν τα 2 ως 3,5 κιλά Ζ.Β. σε 7 ως 10 εβδομάδες, με συντελεστή μετατρεψιμότητας τροφής σε κρέας 3:1.
Η Νησσοτροφία είναι αναπτυγμένη σε ορισμένες χώρες: Γαλλία, Αγγλία, Ιρλανδία, Ουγγαρία, Κίνα, Ινδία κ.α. Στη Χώρα μας η Νησσοτροφία ασκείται αποκλειστικά υπό την παραδοσιακή - χωρική μορφή, από μικρό αριθμό αγροτικών οικογενειών, που εκτρέφουν 5 ως 10 πάπιες η καθεμιά μαζί με τις κότες.

Οι φυλές των παπιών

Οι κατοικίδιες πάπιες περιλαμβάνουν δυο είδη, Anas platyrhychos και Cairina moschata, που ανήκουν στην οικογένεια νησσιδών, στην τάξη Χηνομόρφων και στην ομοταξία πτηνών.

Οι φυλές των παπιών κατατάσσονται σε δυο τύπους, τον κρεατοπαραγωγικό και αυγοπαραγωγικό. Οι κυριότερες φυλές είναι οι εξής:

α. Πεκίνου (Pekin). Προέρχεται από την Κίνα, έχει κιτρινόασπρο χρώμα πτερώματος και είναι κρεατοπαραγωγική.
β. Μούσκοβι (Muscovy). Κατάγεται από την Ν. Αμερική και αποτελεί ιδιαίτερο είδος πάπιας (Cairina moschata), είναι κρεατοπαραγωγική και συναντάται και με τα ονόματα Βραζιλιανή ή Μπάρπαρι. Ανάλογα με το χρώμα του πτερώματος διακρίνονταί επτά ποικιλίες: Μαύρη - ασπροπτέρυγη, κυανή - ασπροπτέρυγη. μαύρη, άσπρη κ.ά. Η φυλή αυτή έχει έντονο διμορφισμό του φύλου. Τα αρσενικό έχουν περίπου το διπλάσιο βάρος από τα θηλυκά.
γ. Αϊλέσμπουρι (Aylesbury). Κατάγεται από τη Μ. Βρετανία, έχει άσπρο χρώμα πτερώματος και είναι κρεατοπαραγωγική.
δ. Ρουέν (Rouen). Κατάγεται από τη Γαλλία, το πτέρωμά της έχει ωραίους έντονους χρωματισμούς, που διαφέρουν στα δυο φύλα και είναι κρεατοπαραγωγική.
ε. Ινδικός δρομέας (Indian Runner). Κατάγεται από την Ασία, έχει χρώμα πτερώματος φαιοκίτρινο και άσπρο ή άσπρο ή φαιοκίτρινο κ.ά. και είναι κατ’ εξοχήν αυγοπαραγωγική (Μ. όρος 250 αυγά το χρόνο).
στ. Κάμπελ (Campbell). Κατάγεται από την Μ. Βρετανία και δημιουργήθηκε από τη διασταύρωση των φυλών του Ινδικού δρομέα, της αγριόπαπιας Μάλαρντ (Mallard) και της Ρουέν. Έχει χρώμα πτερώματος χακί, βαθύχρωμο ή άσπρο και είναι πολύ καλή αυγοπαραγωγός (250-300 αυγά το χρόνο).
ζ. Τα υβρίδια. Από τις υπάρχουσες φυλές έχουν δημιουργηθεί σήμερα υβρίδια κρεατοπαραγωγικού ή αυγοπαραγωγικού τύπου. Αυτά έχουν τα ίδια πλεονεκτήματα με τα υβρίδια των ορνίθων και χρησιμοποιούνται ολοένα και πιο πολύ στις εντατικές εκτροφές παπιών.

Φυλές	Τυπικό Ζ.Β. ενηλίκων (χγρ.)
Φυλές	Αρσενικών	Θηλυκών
Πεκίνου	4	3,6
Μούσκοβι	4,5-6,4	2,3-3,2
Αϊλέσμπουρι	4,5	4,0
Ρουέν	4,5	4,0
Ινδικός δρομέας	1,6-2,3	1,4-2,0
Κάμπελ	2,3-2,5	2-2,3

Η ανατροφή και η ανάπτυξη

Οι νεοσσοί είτε προορίζονται για κρεατοπαραγωγή είτε για αυγοπαραγωγή ή αναπαραγωγή ανατρέφονται με τον ίδιο τρόπο. Η περίοδος της ανατροφής διαρκεί από την ηλικία της μιας ημέρας ως την 3η ή 4η εβδομάδα. Η ανατροφή μπορεί να γίνεται είτε φυσικά, από μια κλώσα, πάπια ή όρνιθα, είτε τεχνητά με τη χρήση αναθρεπτήρων.
Η ανατροφή των νεοσσών γίνεται μέσα σε κλειστούς χώρους (θαλάμους) πάνω σε στρωμνή ή δικτυωτό δάπεδο ή μέσα σε ειδικά κλουβιά, που συγκροτούν κλωβοστοιχίες. Η ανατροφή των νεοσσών σε στρωμνή παρουσιάζει σοβαρά μειονεκτήματα, εξαιτίας των μεγάλων ποσοτήτων νερού που πίνουν και αποβάλλουν και, γι’ αυτό, χρησιμοποιούνται ολοένα και πιο πολύ τα δικτυωτά δάπεδα (σε κλουβιά ή σε δάπεδα θαλάμων) για την περίοδο της ανατροφής αλλά και, μετά, για την περίοδο της ανάπτυξης.
Η ανατροφή γίνεται όπως στους νεοσσούς ορνίθων, αλλά η αρχική θερμοκρασία είναι χαμηλότερη, 29 ως 32° C για τις πρώτες 2 ως 3 ημέρες και, μετά, μειώνεται 3° C κάθε 2 ή 3 ημέρες μέχρι διακοπής της θέρμανσης σε 10 ως 20 ημέρες ανάλογα με τον καιρό.

Η ανάπτυξη, από την ηλικία της 4ης ή 5ης εβδομάδας, μπορεί να γίνεται με τρία συστήματα:

- Το εντατικό, που χρησιμοποιούνται θάλαμοι με στρωμνή ή δικτυωτό ή εσχαρωτό δάπεδο.

- Το ημιεντατικό, που χρησιμοποιούνται απλοί θάλαμοι ή υπόστεγα με προαύλια (πυκνότητα στα προαύλια γύρω στο 1 πτηνό/m2), που έχουν κλίση για αποστράγγιση των υδάτων και αμμώδη σύσταση του εδάφους.

- Το εκτατικό, που χρησιμοποιούνται βοσκές (αγροί με καλή βλάστηση, παραλίμνιες, παραποτάμιες και ελώδεις εκτάσεις και λίμνες) για ελεύθερη βόσκηση και απλά υπόστεγα για τη νύχτα (πυκνότητα σε βοσκές: μέχρι 1 παπάκι/2ιη2 ή το πολύ 500 παπάκια/στρέμμα).
Οι νεοσσοί μετά την ηλικία των 3 ή 4 εβδομάδων αφήνονται να βγαίνουν έξω στο ύπαιθρο. Στο εκτατικό δε σύστημα αφήνονται για ελεύθερη βόσκηση μετά την ηλικία των 6 ή 8 εβδομάδων.
Στις πάπιες αρέσει πολύ το νερό, αλλά οι νεοσσοί δεν πρέπει να βρέχονται, ιδιαίτερα όταν είναι μικροί. Μετά την 6η εβδομάδα, όταν ο καιρός είναι ήπιος ή την 8η κατά το χειμώνα αφήνονται να κολυμβούν.
Οι ποτίστρες δεν πρέπει να είναι τόσο βαθιές ή μεγάλες, ώστε οι νεοσσοί- παπάκια να μην μπορούν να βουτούν το σώμα τους, αλλά μόνο τις κεφαλές τους. Αυτό είναι αναγκαίο για να πλένουν τα μάτια τους, γιατί, αλλιώς, αυτά τσιμπλιάζουν και κάνουν κρούστα και, ακόμα, μπορεί να τυφλωθούν. Επίσης τα πτηνά καθαρίζουν και πλένουν το ράμφος τους από τις τροφές περιοδικά.
Oι νεοσσοί πάχυνσης σφάζονται συνήθως σε ηλικία 8-12 εβδομάδων.

Ηλικία σε εβδομάδες	ΓΠ²/πτηνό	πτηνά/m²
• 1-3	0,05	20
3-4	0,07	15
4-5	0,09	11
5-6	0,11	9
6-8	0,18	6
ενήλικα	0,2-0,30	3-5-5

Η αναπαραγωγή

Η εκτροφή των ενήλικων παπιών μπορεί να γίνεται σ’ ένα από τα συστήματα που περιγράφονται για την ανάπτυξή τους. Όμως, σήμερα, οι εκτροφές παπιών αναπαραγωγής γίνονται ολοένα και πιο πολύ σε θαλάμους με ελεγχόμενες κλιματικές συνθήκες. Χρησιμοποιούνται συνήθως θάλαμοι, που το ένα μέρος του δαπέδου είναι εσχαρωτό και περιέχει τις ποτίστρες και το άλλο είναι με στρωμνή.
Στο εκτατικό σύστημα εκτροφής η πυκνότητα βόσκησης είναι γύρω στη 1 πάπια/40 m2 ή 25 πάπιες/στρέμμα.
Το νερό για κολύμβηση των παπιών δεν είναι αναγκαίο, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται. Κατά τη διάρκεια των ψυχρών μηνών του χειμώνα τα σμήνη αναπαραγωγής είναι καλύτερα να εκτρέφονται χωρίς νερό για κολύμβηση. Η κολύμβηση σε κρύο νερό μπορεί να ελαττώσει την αυγοπαραγωγή. Εκείνο που είναι αναγκαίο είναι η διάθεση άφθονου, καθαρού, δροσερού, πόσιμου νερού.
Η αναλογία θηλυκών προς αρσενικά, που εφαρμόζεται για τις συζεύξεις είναι ως 8:1 (αυγοπαραγωγικές φυλές) ή 4 ως 5:1 (κρεατοπαραγωγικές φυλές).
Η αναλογία των φωλιών είναι μια φωλιά για τρεις πάπιες.
Ο φωτισμός στις πάπιες, όπως και στις όρνιθες, επιδρά στην αυγοπαραγωγή. Κατά την περίοδο της ανάπτυξης ο φωτισμός περιορίζεται στις 6 ως 8 ώρες/24ωρο και κατά την περίοδο τής αυγοπαραγωγής αυξάνεται ως τις 14 ή 16 ώρες/24ωρο.
Η γενετησιακή ωριμότητα στις πάπιες συμβαίνει στην ηλικία των 17 ως 30 εβδομάδων, ανάλογα με τη φυλή και το γονότυπό. Οι πάπιες διατηρούνται περισσότερο από μια περίοδο αυγοπαραγωγής και συνήθως 3 ως 4 περιόδους, δηλαδή 3 ως 4 χρόνια.
Οι πάπιες πρέπει, όταν συλλαμβάνονται να κρατιούνται από το δέρμα του τραχήλου και ποτέ από τα πόδια, γιατί τα οστά δεν είναι ανθεκτικά και σπάνε εύκολα.

Η διατροφή της πάπιας

Οι νεοσσοί χαρακτηρίζονται από ταχεία ανάπτυξη και μεγάλη εναπόθεση σωματικού λίπους, στοιχεία που επηρεάζουν τη σύνθεση των σιτηρεσίων. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης χορηγούνται δυο ή τρία σιτηρέσια. Στην πρώτη περίπτωση το εναρκτήριο με περιεκτικότητα πρωτεϊνών 22% δίνεται επί δυο εβδομάδες κ τ ακολουθεί το τελικό με 16% πρωτεΐνες. Στη δεύτερη περίπτωση δίνεται τ: εναρκτήριο με 22% πρωτεΐνες, το σιτηρέσιο ανάπτυξης με 18% πρωτεΐνες και το τελικό με 16% πρωτεΐνες.
Οι πάπιες έχουν την ικανότητα να προσαρμόζουν την κατανάλωση της τροφής προς το ενεργειακό περιεχόμενο του σιτηρέσιου. Έτσι, η ενέργεια μπορεί να κυμαίνεται από 2700-3300 ΧΘ.ΜΕ. Σημαντική επίδραση στη λιποπεριεκτικότητα έχει ο λόγος Ε:Π, ιδίως στο τελικό σιτηρέσιο. Όταν ο λόγος αυξάνεται, αυξάνεται και η λιποπεριεκτικότητα του σφαγίου.

Θρεπτικές απαιτήσεις της πάπιας

		Σιτηρέσια
	Εναρκτήριο 0-2 εβδ.	Τελικό 3-8 εβδ.	Αναπαραγωγής
Ενέργεια ΧΘ.ΜΕ/χγρ.	2900	2900	2900
Πρωτεΐνες %	22,0	16,0	15,0
Λυσίνη %	U	1,0	0,7
Μεθειονίνη + Κυστίνη %	0,8	0,6	0,6
Ασβέστιο %	0,65	0,6	2,75
Φώσφορος, διαθέσιμος %	0,40	0,35	0,35

Στις πάπιες της φυλής του Πεκίνου η πάχυνση διαρκεί μέχρι 8 εβδ. και η παράταση πέρα από το χρονικό διάστημα αυτό αποφεύγεται, γιατί ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται. Η μετατρεψιμότητα της τροφής κυμαίνεται από 2,7-3,0 και η απόδοση σε απεντερωμένο σφάγιο σε 72%. Στη φυλή Μούσκοβι παρατηρείται μικρότερη ανάπτυξη και η πάχυνση παρατείνεται μέχρι 10-12 εβδ., οπότε αποκτάται βάρος 2,2 χγρ. στα θηλυκά και 3,7 χγρ. στα αρσενικά με μετατρεψιμότητα τροφής 3,2-3,5.

Μετά τις 8 εβδ. επιλέγονται τα πτηνά που θα χρησιμοποιηθούν για αναπαραγωγή και ρυθμίζεται η διάρκεια του φωτισμού. Για να περιοριστεί η πάχυνση και να καθυστερήσει η έναρξη της ωοτοκίας χορηγείται κατά βούληση σιτηρέσιο χαμηλής περιεκτικότητας σε ενέργεια και πρωτεΐνες ή χορηγείται πλουσιότερο σιτηρέσιο, αλλά τότε εφαρμόζεται η περιορισμένη διατροφή. Το σιτηρέσιο αναπαραγωγής παρέχεται δυο εβδομάδες πριν από την αναμενόμενη έναρξη της ωοτοκίας. Αν και το σιτηρέσιο περιέχει αρκετό ασβέστιο, για λόγους ασφάλειας, δίνεται συμπληρωματικά χονδροτεμαχισμένο στρειδάλευρο.

Τα σιτηρέσια καταρτίζονται από τις ίδιες ζωοτροφές με εκείνα των ορνίθων και έχουν ως βάση τον αραβόσιτο και το σογιάλευρο. Προσφέρονται κατά προτίμηση σε μορφή συμπήκτων.

Τυπική εξέλιξη του σωματικού βάρους και της μετατρεψιμότητας της τροφής στις παχυνόμενες πάπιες της φυλής του Πεκίνου

εβδομάδες	Ζ. Βάρος ΠΡ·		Κατανάλωση τροφής ανά εβδ. (χγρ.)		Αθροιστική κατανάλωση τροφής (χγρ.)
	Αρσεν.	Θηλυκά	Αρσεν.	Θηλυκά	Αρσεν.	Θηλυκά
0	0,05	0,05	—	—	—	—
1	0,27	0,27	0,22	0,22	0,22	0,22
2	0,78	0,74	0,77	0,73	0,99	0,95
4	1,38	1,28	M2	1,11	2,11	2,05
5	1,96	1,82	1,28	1,28	3,40	3,33
6	2,49	2,30	1,48	1,43	4,87	4,76
7	2,96	2,73	1,63	1,59	6,50	6,35
8	3,34	3,06	1,68	1,63	8,18	7,98
9	3,61	3,29	1,68	1,63	9,86	9,61